Zmiana ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

Informujemy, że 1 stycznia 2012 roku weszła w życie uchwalona przez Sejm 1 lipca 2011r. ustawa o zmianie ustawy z 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw.
Nowelizacja wymusza na gminach gruntowną przebudowę dotychczasowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi .

Nowe zasady obowiązywać mają najpóźniej od 1 lipca 2013 roku. Gminy muszą w tym czasie  m.in.:

- dokonać korekty obowiązujących aktów prawa miejscowego,

- podjąć nowe uchwały stanowiące akty prawa miejscowego,

- zorganizować i wdrożyć nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi.

Co zatem jako mieszkańcy powinniśmy wiedzieć ? Co nas czeka ? Jakie zmiany zostaną wprowadzone ?

Cele ustawy

Ustawa określa zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości, dotyczące utrzymania czystości i porządku. Cele ustawy to przede wszystkim uszczelnienie obecnie funkcjonującego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, monitorowanie sposobu postępowania z odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości, przedsiębiorców oraz gminy, upowszechnienie prowadzenia selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Najistotniejsza zmiana, w stosunku do obowiązujących regulacji, polega na obligatoryjnym przejęciu przez gminę od właścicieli nieruchomości obowiązków w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Gmina przejmuje władztwo nad odpadami komunalnymi.

Zakładane jest także zmniejszenie ilości składowanych odpadów komunalnych na składowiskach oraz zapewnienie powstawania odpowiednich instalacji do odzysku lub unieszkodliwienia odpadów komunalnych.

Dotychczasowe zasady

Właściciele nieruchomości podpisywali z firmą wywozową umowę o odbiorze odpadów komunalnych i na tym kończyła się troska o odpady. W zasadzie jedynym kryterium przy wyborze firmy wywozowej była cena za odbierane odpady, uzależniona od wielkości pojemnika oraz częstotliwości jego opróżniania.

Nowe zasady

Znowelizowana ustawa nałożyła na gminy obowiązek zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy.

Tym samym właściciele nieruchomości, najpóźniej z dniem 1 lipca 2013 roku zostają zwolnieni z obowiązku podpisywania umów na odbieranie odpadów komunalnych z podmiotami prowadzącymi działalność w tym zakresie.

Gmina została zobowiązana do przeprowadzenia przetargu na odbieranie odpadów komunalnych. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta podpisuje z przedsiębiorcą wyłonionym w drodze ww. przetargu, odbierającym odpady komunalne, umowę na odbieranie i transport odpadów.

Nowelizacja wyposażyła rady gmin także w nowe uprawnienia. Rada gminy może, w drodze uchwały, podjąć decyzję o odbieraniu odpadów komunalnych również od właścicieli nieruchomości na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. To rada gminy zdecyduje, czy odpady będą odbierane wyłącznie  z gospodarstw domowych, czy również od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.   

Ponieważ gmina zobowiązana będzie do finansowania kosztów usług świadczonych w ramach wspomnianej umowy, gminy otrzymały uprawnienia do pobierania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnych. Opłaty te stanowić będą dochód gminy z którego finansowane będzie funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi w zakresie:

- odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych,

- tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych,

- obsługi administracyjnej tego systemu.

Rada gminy określi, w stosownej uchwale, wysokość stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz szczegółowy sposób świadczenia usług na rzecz właścicieli nieruchomości. Ustalane opłaty miesięczne, pobierane będą w wysokości oraz z częstotliwością ustaloną w odpowiedniej uchwale rady gminy. Za uiszczanie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właściciele danej nieruchomości odpowiadają solidarnie.

Przepisy znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zobowiązują radę gminy do wyboru jednej z określonych w ustawie metod ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Metoda wyliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w ramach systemu będzie uzależniona od typu nieruchomości, na której powstają takie odpady. 

W przypadku nieruchomości zamieszkałych, rada gminy może uchwalić jedną stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego. W przypadku, gdy rada gminy nie dokona wyboru tej metody, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi może stanowić iloczyn:

1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo
2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo
3) powierzchni lokalu mieszkalnego

oraz ustalonej przez gminę stawki opłaty. Decyzja w sprawie wyboru jednej z ww. metod należy również do kompetencji rady gminy.

W odniesieniu do nieruchomości niezamieszkałych (są to na ogół przedsiębiorstwa, biura, szkoły, uczelnie), na terenie których powstają odpady komunalne, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowiła będzie iloczyn liczby pojemników z odpadami komunalnymi powstałymi na danej nieruchomości oraz ustalonej uchwałą rady gminy stawki  opłaty za pojemnik o określonej pojemności.

W przypadku nieruchomości w części zamieszkałych i niezamieszkałych, (np. budynki w których znajduje się mieszkanie służbowe), opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowić będzie sumę opłat obliczonych zgodnie z zasadami dotyczącymi obu typów nieruchomości.

Gmina ustanowi obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmujący co najmniej następujące frakcje: szkło, papier, tworzywa sztuczne, metale, odpady wielomateriałowe (np. opakowania po mleku, sokach) oraz odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji - opłata za odbiór odpadów dla tych właścicieli którzy prowadzić będą selektywną zbiórkę będzie niższa.

Na terenie gminy funkcjonować mają zorganizowane punkty odbioru odpadów takich jak: przeterminowane leki, chemikalia (np. opakowania po farbach, rozpuszczalnikach, itp.) baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, odpady wielkogabarytowe, budowlane  i rozbiórkowe, zużyte opony, tekstylia).

W związku z obowiązkiem uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi właściciel nieruchomości będzie zobowiązany do złożenia deklaracji o wysokości miesięcznej opłaty w terminie 14 dni od dnia zamieszkania pierwszego mieszkańca lub od dnia wytworzenia pierwszego litra odpadów. Rada gminy określi, w drodze uchwały, biorąc pod uwagę warunki miejscowe, wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi stawki opłat, termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi a także szczegółowy sposób świadczenia usług w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych. Wzór deklaracji obejmował będzie także objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia oraz pouczenie, że deklaracja stanowi podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego. Uchwała zawierać będzie także informacje   o terminach i miejscu składania deklaracji.

Znowelizowana ustawa dopuszcza możliwość zorganizowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi według jednego z przedstawionych  wariantów a ostateczna decyzja w tym zakresie należy do rady gminy.

Inne obowiązki gminy

Gmina organizując system gospodarowania odpadami jest zobowiązana do 31 grudnia 2020 r. osiągnąć poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych, i szkła wynoszący co najmniej 50 % wagowo, a odpadów innych niż niebezpieczne, budowlanych i rozbiórkowych co najmniej 70 % wagowo.